W dniu 23 marca 2015 r. młodzież z Zespołu Szkół nr 1 w Płońsku wzięła udział w autokarowej wycieczce do Warszawy. Patriotyczna wyprawa została powiązana z rocznicą Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych.

15 osobowa reprezentacja klas mundurowych i technikum, zobaczyła wojskowy cmentarz na Powązkach, gdzie oddała hołd bojownikom o niepodległość, zamęczonych w ubeckich katowniach.

Spacer po Powązkach był opatrzony komentarzem historycznym Pani Magdaleny Dobrzyńskiej – obecnej radnej Rady Miasta Płońsk oraz jej męża Miłosza. Państwo Dobrzyńscy są wolontariuszami uczestniczącymi w pracach zespołu dr hab. Krzysztofa Szwagrzyka, zajmującego się poszukiwaniem i identyfikacją genetyczną szczątków ofiar komunizmu.

W trakcie pobytu na Powązkach oboje dzielili się wrażeniami i emocjami towarzyszącymi im podczas odnajdywania kolejnych zwłok i ich identyfikacji. Mijaliśmy kolejno groby bohaterów: płk Ryszarda Kuklińskiego, symboliczny grób gen. Fieldorfa ps. Nil”, gen. Stanisława Sosabowskiego i wielu innych.

Wstrząsające wrażenie wywarła wizyta na tzw. Łączce, czyli kwaterze Ł, gdzie jeszcze jesienią 2014 r. trwały ekshumacje bestialsko mordowanych po II wojnie światowej żołnierzy polskiego podziemia niepodległościowego. W pobliżu Łączki, najprawdopodobniej na szczątkach zamęczonych ofiar komunizmu, stoją groby morderców Żołnierzy Wyklętych między innymi krwawej prokurator Julii Brystygierowej. Widok i komentarz oprowadzającej zrobił na wszystkich ogromne wrażenie. Zakopanie bez pochówku ofiar i w niedalekiej odległości pochowanie ich oprawców, wydaje się działaniem z premedytacją i ma symboliczny charakter. Odnosi się wrażenie, że nawet po śmierci ubeccy kaci „pilnują swoich ofiar”.

O godzinie 13.00 rozpoczęliśmy wizytę w Areszcie Śledczym Warszawa- Mokotów. Pojechaliśmy tam po to, aby zwiedzić miejsca kaźni rotmistrza Pileckiego, Zygmunta Szendzielarza ps. „Łupaszko” i wielu innych. Jednocześnie młodzież szkolna przedstawiła, przebywającym aktualnie w areszcie skazanym, montaż słowno-muzyczny, opatrzony prezentacją multimedialną, poświęcony Żołnierzom Wyklętym.

Również tutaj czekały nas duże emocje. Więźniowie dziękowali uczniom owacjami na stojąco. Było to wzruszające zarówno dla aktorów, jak i widzów.

Po przedstawieniu administracja aresztu pokazała nam to historyczne miejsce, swego rodzaju muzeum komunizmu. Więźniowie – setki osób wchodząc, widzieli zakratowaną furtę i drzwi, a potem schody prowadzące do słynnego X pawilonu. Tam pluton egzekucyjny dokonywał ostatniego dzieła – strzału w tył głowy. Ciało leciało bezwładnie kilka stopni do piwnicy.

Następnie strażnicy ładowali je na ciężarówki i wywozili na powązkowską „Łączkę” i inne miejsca. W ten sposób w pierwszych latach po wojnie, z rąk komunistycznych funkcjonariuszy zginęło, co najmniej 350 działaczy niepodległościowych. Tacy „specjalni więźniowie” przebywali na Rakowieckiej do upadku komunizmu w 1989 roku.

Przygotowała
Małgorzata Mucha