Zachęcam do lektury najbardziej znanej powieści A.Rybakowa pt. " Dzieci Arbatu"

Dzieci Arbatu

„Dzieci Arbatu" najbardziej znana powieści Anatolija Rybakowa i najgłośniejsze dzieło literackie okresu radzieckiej "pieriestrojki". Książka złożona w wydawnictwie w 1966 roku, ponad dwadzieścia lat czekała na publikację, krążąc od redakcji do redakcji. Wydrukowana ( 1987 r ) w okresie gorbaczowskiej „głasnosti” z miejsca stała się sensacją nie tylko w ZSRR, lecz i za granicą.

Ta wielka epicka powieść ukazuje Związek Radziecki w latach 1933-1934. Opisuje zwykłych ludzi w okresie poprzedzającym "Wielką Czystkę" w czasie, kiedy w tworzącym się państwie terroru istniała jeszcze opozycja "prawicowa" - m.in. Trocki, Kirow, która musiała zostać rozbita, aby Stalin mógł bez przeszkód objąć władzę absolutną.

„Dzieci Arbatu" traktują o codziennym życiu, oczekiwaniach, pierwszych miłościach ludzi młodych, dopiero co kończących szkołę, szukających sposobu na usamodzielnienie się i zapewnienie sobie przyszłości.

Książka rewelacyjnie oddaje klimat tamtego okresu. Bohaterami są nastoletni i dwudziestoparoletni mieszkańcy Arbatu. Każdy z nich reprezentuje inne środowisko: zwykli rzemieślnicy, dzieci prominentnych działaczy, aktywni komsomolcy, zbuntowane nastolatki i odpowiedzialne młode kobiety. Jednak narracja skupia się przede wszystkim na osobie Saszy Pankratowa. To aktywista Komsomołu ( komunistycznej organizacji młodzieżowej), który zostaje skazany, m.in. za wykonanie gazetki szkolnej w sposób odbiegający od myśli Partii, i zesłany na Syberię. Jego wiara w słuszność wyroku, poddanie się bez walki, pozwolenie na zesłanie i to tylko dlatego, że czuł się prawdziwym komunistą. Mając silne poczucie wewnętrznej niewinności, musi zmierzyć się z utratą złudzeń co do bezlitosnej natury reżimu komunistycznego oraz zsyłką na Syberię. Podczas tej podróży spotyka ludzi, którzy potrafią żyć godnie i uczciwie pomimo trudności wynikających z oddalenia od cywilizacji.

Dzięki wnikliwym obserwacjom, Rybakowa stać na niezwykłe, pozbawione upiększeń opisy rzeczywistości, jak na przykład ten, odległej zapuszczonej wsi: „W tych stronach wszystko spoczywa na barkach kobiety: pole, ogród, rzeka, bydło, dom. Prawdziwy Angarczyk to myśliwy, włóczęga, pracą pogardza, szczególnie domową. Tutejsza kobieta w dwudziestym roku życia jest

wołem roboczym, jej najlepszy okres trwa między trzynastym a szesnastym rokiem życia, do zamążpójścia”. Równolegle opowiadane są moskiewskie historie pozostałych mieszkańców Arbatu. Ich kariery w NKWD, relacje towarzyskie oraz zwykłe uczuciowe i zawodowe perypetie.

Każdy z bohaterów powieści odczuwa na własnej skórze, co to znaczy żyć w państwie komunistycznym, zwłaszcza gdy rosną w szalonym tempie ambicje totalitarne Stalina.

Obraz życia tzw. szarych ludzi — studentów, urzędników, działaczy partyjnych różnych szczebli, kołchoźników, zesłańców — splata się z relacją o aparacie władzy tamtych czasów, przede wszystkim zaś z próbą narysowania portretu samego Stalina przeniknięcia jego psychiki, sposobu myślenia, motywów postępowania. Lektura powieści A. Rybakowa pozwala doskonale wczuć się w to, jakim Stalin był człowiekiem, czym się kierował, jakie miał plany i wizję swoich rządów. Autor napisał to tak przekonująco, że czasami zapomina się, że to jedynie fikcja literacka ( jednak postawienie się autora w pozycji takiej postaci i zrobienie tego tak dobrze świadczy o wielkim kunszcie Rybakowa jako pisarza i psychologa). Lata trzydzieste dwudziestego wieku to początek zwiększającej się paranoi i apetytu na władzę Stalina, która ostatecznie doprowadziła do wykończenia kilku milionów ludzi. Nikt nie mógł się czuć bezpieczny - szary obywatel czy najbliższy współpracownik, nie miał szans wobec jego kaprysów i chęci stworzenia wielkiego totalitarnego mocarstwa. Wódz nie liczył się z kosztami, ważna była tylko jego wizja. Stalin jako człowiek opętany lękami o utratę kontroli nad aparatem władzy, intrygami oraz szeregiem kompleksów przedstawiony został bardzo dobrze.

Na zakończenie , krótkie wyjaśnienie , czym jest Arbat. To po prostu jedna z ulic Moskwy. Nazwa jest pochodzenia arabskiego i wywodzi się od słowa orbat, oznaczającego przedmieścia. Podobno wielu moskwian uważa Arbat za najprzytulniejszą ulicę w mieście.

"Dzieci Arbatu" Anatolija Rybakowa przeczytałem z wielką przyjemnością.

Polecam

Adam Skibiński